TREVI vel TREVIRI

TREVI, vel TREVIRI

Plin. l. 4. c. 17. et Melae, l. 3. c. 2. Triviri Ptol. popul. et urbs Galliae Belgicae ad Mosellam fluv. vulgo Trier. Gall. Treves. Antiquissima, ut volunt, omnium urbium Europaearum, a Trebetâ Nini Assyriorum regis fratre condita et nominata; an. ante Christum natum 1496. melius Augusta Trevirorum, Ad Mosellam, ubi recepit Saravum. In nummo Vespasiani Aug. COL. AUG. PAT. TREVIRORUM, hoc est, Colonia Augusta paterna Trevirorum, dicitur ab Augusto Patre, qui Tiberium Neonem adoptavit. Colonia igitur Augusti fuit, et quidem militaris, quales tum omnes coloniae Roman. erant, ab Augusto aut Augusti iuslu decuctis eo veteranis. Malae vocatur urbs opulentissima in Treveris, Belgarum clarissimis, Augusta: in vett. Notitiis, prov. Belgicae primae Metropolis, civitas Trevirorum. Recentioribus a nomine gentis Treviri aut Treveri. Salviano, in l. de Prov. urbs Gallorum Trever opulentissima, Treverorum urbs excellentissima, summa urbs Gallorum. Sozomeno Triver aut Triber, ut alios omittam. Inter Fabricas in Galiis 8. quae sub dispositione V. I. Magistri 5. Officiorum exstiterunt, erat Fabrica Triberorum scutatia, et Fabrica Triberorum ballistaria: et ex quatuor Praepositis thesaurorum in Galliss, sub dispositione V. I. Comitis sacrarum Largitionum, unus fuit Praepositus thesaurorum Triberorum: unus quoque de tribus Procuratoribus Monetae intra Gallias, Procurator Monetae Triberorum: unus e sex Procuratoribus Gynecaeorum per Gallias, Procurator Gynecaei Triberorum Belgicae promae: et de tribus in Gallia Praepositis Argentariorum, unus Praepositus Barbaricariorum, sive Argentariorum Triberorum, sicut docet Notitia Imper. Romani. Meminit urbis Ausonius, in Claris Urbib. Epigr. 4. his verbis:

Armipotens dudum celebrari Gallia gestit,

Trevericaeque urbis solium, quae proxima Rheno,

Pacis ut in mediae gremio, secura quiescit:

Imperii vires quod alit, quod vestit et armat.

Ubi illam Solium, i. e. sedem Imperatorum vocat. Nimirum Flavius Valerius Constantius, Constantinus M. eiusque filii Constans et Constantius, Valentinianus cum filiis Gratiano et Valentiniano iunior. et Imperator. absentibus Caesares: tyranni quoque Magnentius A. cum fratre Decentio Caes. Maximus Aug. cum filio Victore, et Eugenius A. saepe in Galliis mansêre, in repellendis Francoum et Alemannorum bellis occupati et urbem hanc annos amplius centum pro Regia Palatioque habuêre. Hinc Maximus Aug. Imperator Trevericus dictus, Greg. Turon. Hist. Fr. l. 1. c. 40. et multae leges in Cod. Theodo siano hîc latae sunt. Habuit et Senatum suum, non solum ante I. Caesaris tempora, Galliâ adhuc liberâ, sed et postquam ditioni Roman. subiecta est, veteri more servatô: qui modô Cutia Trevirorum, et hinc Curiales, modo Decuriones ac Nobiles dicti sunt. Praeterea Circus hîc, et Amphitheatrum, namque Constantinus M. editô ob victoriam magnificantissimô munere, Ascaricum et Regaisum Reges in media amphitheatri arena, laniandos bestiis obiecit et Trevirici, in Arenis civitati praesidiô locatô, conatibus Chroci Alemannorum regis sub Valeriano et Gallieno, restiterunt, ut Aimoinus scribit. Horrea insuper Regia, ubi B. Matiae Monaster. Virginum postea exstructum est, quod a loco Horrcense vel ad Horrea, Horreumque dixêre. Nec non Capitolium, e quo postea templum factum. Eumenius tandem in Paneg. Constant. muros Trevirorum, qui corruerant, ab eo refectos esse ait, et Circum maximum, aemulum Romano, Basilicasque et Forum in tantam altitudinem suscitata, ut se sideribus et caelô digna et vicina promitterent. Hodieque urbs ampla est, sed male culta. Pluries expugnata. Ab Hunnis, Vandalis, Gothis et Gallis inprimis A. C. 456. vastata, semper tamen pristinum decus recuperavit. Sedes olim Imperatorum, cum in Galliis degerent: hodie a Gallis, haud pridem capta, sed fortissime recepta est a Germanis, victô cum flore Gallicarum copiarum Crequiô, A. C. 1675. Archiepiscopi eius Electores Imperii sunt, et Magni per Galliam Cancellarii dicuntur. Pompon. Mela, l. 3. c. 2. Caes. l. 3. Bell. Gall. c. 24. Amm. Marcellin. l. 15. Ausonius, loc. cit. Fortun. Gregorius Tur. Guilielmus Kyriander, de Aug. Trevir. Orig. Ioh. Masenius Annal. Trev. Christ. Brouver. et Petr. Cratepolius, de Episc. Trevir. Nec omitendum, Stapulae ius hanc civitatem habere: quae oppida sunt pro stabiliendis commerciis, ubi vectores coguntur alio non pergere, nisi expositis prius per aliquot dies in Stapulae foro suis mercibus. Tales urbes in Imperio sunt Colonia Agrippina, Moguntia et Spira ad Rhenum, die drey Staffeln am Rheyn: ad Mosellam Treviris; ad Danubium Ratisbona, Ingolstadium et Passavium: ad Visurgim Brema; ad Albim Magdeburgum et Hamburgum: ad Viadrum Francofurtum. Sic extra Imperium Dordracum vini Rhenani stapulam habet: in Hispania celebris stapula Hispali est: In Gallia Burdigalae, Lugduni, Rotomagi et Massiliae: in Imperio Turcico Alexandriae et Adeni: In Indiae Malaccae, vide Limnaeum de I. P. l. 2. c. 9. n. 131.

Hîc porro in negotio Priscillianistarum, concilium, iussu Maximi tyranni, celebratum est, A. C. 386. Item, A. C. 948. quô Hugo, et quidam alii, contra Ludovicum Ultramarinum Gall. Regem rebelles condemnati sunt. etc. Aen. Sylv. Lucan. l. 1. v. 441.

Tu quoque laetatus converti proelia Trevir.

Auson. in Catal. urb. loc. cit.

Trevericaeque urbis solum, quae proxima Rheno.

Urbis crebra in nummis veterib. mentio, ut apparet, ex notis, ATR. BRT. MOSTQ. MOSTR. SMTR. SMTRS. SMTS. SMTSE. ST. STR. TI. TR. TRMS. TRO. TROB. TROBC. TROBS. TROBT. TROS. TRP. TRPS. TRS. TS. TSE. TSR. TT. quae in illis occurrunt. Vide hîc passim. Treveris enim celebris officina Monetaria sub Imperatorib. medii aevi fuit, una ex tribus intra Praefecti Praetorio Galliarum iurisdictionis limites contentis, cuius proin meminit Treb. Pollio in XXX. Tyr. ubi de Victoria, Cusi sunt, ait, eius nummi aerei, aurei et argentei, quorum hodieque forma exstat apud Treveros. Vide quoque infra Treviri.